Scholen in Nederland nemen het heft in eigen handen en starten een eigen uitgeverij voor schoolboeken. De coöperatie Neon, opgericht door voormalig Noordhoff-medewerker Marten Blankesteijn, belooft goedkopere, duurzamere en betere leermiddelen. In december 2025 sluiten vijftig scholengemeenschappen aan, met samen een half miljoen leerlingen – een vijfde van het totaal. Wat drijft deze beweging, en kan Neon de markt opschudden?
Neon werkt met een bijdrage van 10 euro per leerling. Twaalf organisaties met 70.000 leerlingen zijn al aan boord. Blankesteijn, die twee jaar bij Noordhoff werkte, zag de problemen van dichtbij: jaarlijks gaan miljoenen werkboeken de prullenbak in, terwijl kosten oplopen tot 340 euro per leerling. Neon wil dit terugbrengen naar 20 tot 30 euro, met herbruikbare boeken en digitale aanpassingen. “We geven de regie terug aan scholen,” zegt hij.
De drie grote uitgevers – Noordhoff, Malmberg en ThiemeMeulenhoff – hebben driekwart van de markt in handen. Scholen klagen over weinig inspraak en wegwerpboeken. Een inkoopmanager van een scholengemeenschap met 15.000 leerlingen kocht 155.000 boeken, waarvan 110.000 werkboeken die na een jaar weg waren. Dit kost 20 procent meer dan vroeger. Neon laat leraren hoofdstukken aanpassen of eigen materiaal invoegen, zoals een lokale casus.
AI kan schoolboeken in de toekomst verder veranderen. Tools zoals BreintjeAI helpen leraren al bij het maken van oefeningen of samenvattingen. Ook Neon denkt na over AI om boeken op maat samen te stellen voor de klas, bijvoorbeeld door automatisch hoofdstukken te genereren op basis van het niveau van leerlingen. Dit maakt lesmateriaal nog flexibeler en goedkoper, zonder dat leraren alles zelf hoeven te schrijven.
In Friesland overwegen koepels zoals CVO Súdwest-Fryslân mee te doen. Bestuurder Anne Leijenaar: “De kosten zijn 50 procent gestegen. Neon kan de monopoliepositie doorbreken.” Besluitvorming volgt in november. Basisonderwijs toont interesse, maar Neon richt zich eerst op het voortgezet onderwijs.
Neon begint met Nederlands en wiskunde, met vacatures voor auteurs. De eerste boeken komen in 2027, met duurzame kaften. Brancheorganisatie MEVW reageert gematigd: “Het houdt ons scherp,” zegt directeur Maarten Engelsman. Hij twijfelt aan de lage prijzen, maar juicht concurrentie toe.
Scholen zeggen in hun reacties in dit nieuwe type uitgever verschillende voordelen te zien.
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst