Een havo-leerling in Nijmegen tikt een vraag over de Koude Oorlog in ChatGPT en krijgt binnen enkele seconden een keurige uitleg en volledig werkstuk, terwijl zijn docent geen idee heeft hoe hij dit moet controleren. Dit gebeurt steeds vaker volgens het onlangs verschenen rapport De Staat van het Onderwijs 2025 van de Onderwijsinspectie. Leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs omarmen AI-tools sneller dan hun scholen en docenten. Van ChatGPT voor essays tot Midjourney voor kunstprojecten, jongeren experimenteren volop, maar veel onderwijsinstellingen blijven achter op het gebied van AI. Dit vraagt om duidelijke regels en meer expertise.
Scholen staan voor een dilemma. In het voortgezet onderwijs gebruikt een handjevol docenten AI, zoals een leraar biologie in Deventer die met ChatGPT quizvragen maakt over celstructuren. Maar vaak blijft het bij losse probeersels. Een docent in Almelo vertelde: “Ik wil AI wel inzetten, maar hoe beoordeel je een werkstuk dat half door Grok is geschreven?” Kennisnet biedt een handleiding voor AI-beleid, maar veel basisscholen en middelbare scholen hikken aan tegen de tijd en kennis die nodig zijn om dit goed te doen. In het basisonderwijs is AI nog zeldzamer, al helpt een school in Maastricht met een app die spellingsopdrachten aanpast aan wat een kind aankan.
AI kan lessen beter maken, als het slim wordt gebruikt. In het speciaal onderwijs is dat lastiger, omdat tools zoals ChatGPT niet altijd passen bij leerlingen met extra behoeften. En er zijn valkuilen: wie geen laptop heeft, mist toegang, en te veel vertrouwen op AI kan lui maken. Een vmbo-leerling in Zwolle gebruikte ChatGPT voor natuurkunde, maar snapte de formules niet echt. Dat toont aan: zonder begeleiding blijft het oppervlakkig. Insiders zien dat scholen worstelen met ethiek – wie controleert of AI geen foute info geeft? – en met privacy. Een tool als Midjourney slaat vaak gegevens op, wat riskant is voor leerlingdata.
Leerlingen zijn sneller omdat ze digitaal geboren zijn. Ze proberen alles uit, van Gemini voor wiskunde tot DALL-E voor tekeningen, maar snappen niet altijd wat ze doen. De inspectie dringt aan op meer digitale geletterdheid in lessen, zodat kinderen leren om AI kritisch te gebruiken. Docenten moeten ook bijgespijkerd worden; velen voelen zich nu achterlopen. Scholen moeten vaart maken, anders groeit de kloof tussen slimme leerlingen en zoekende leraren.
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst