Kun je de fijne motoriek van leerlingen verbeteren met oefeningen op het digibord? Basisschool Villa Nova uit Utrecht onderzocht deze vraag met Kennisnet in het kader van EXPO 2 (experimenten in het basisonderwijs). Uit het onderzoek blijkt dat motivatie voor het schrijven steeg en kinderen met plezier en aandacht aan de opdrachten werkten. De fijne motoriek werd echter niet beter dan kinderen die geen digibord gebruikten.
Schrijfdans
Het is een uitdaging: een leerling iets laten doen dat hij/zij niet goed kan en daarom ook niet leuk vindt. Aansluiten bij activiteiten waar de leerling wel plezier in heeft, kan dan de sleutel tot succes zijn. Dit is de gedachte achter Schrijfdans: door leerlingen op het digibord te laten oefenen blijven ook de zwakkere schrijvers het leuk vinden om te doen. Basisschool Villa Nova uit Utrecht, met een groot aandeel allochtone leerlingen, wilde weten of het gebruik van een digibord de methode Schrijfdans kan aanvullen.
Opzet van het experiment
Drie groepen 2 van Villa Nova doen aan het onderzoek mee. De helft werkt met de methode Schrijfdans zonder digibord, de andere helft besteed die tijd aan Schrijfdans mét digibord. Drie toetsen op het gebied van ruimtelijke oriëntatie, visuele perceptie en motorische coördinatie, testten de vooruitgang.
Resultaten
Er werd geen verhoging van de fijne motoriek gemeten ten opzichte van de kinderen die Schrijfdans zonder digibord gebruikten. Wat wel opviel was dat de motivatie voor het oefenen van schrijven was gestegen en dat de kinderen met plezier en aandacht werkten aan de opdrachten. Zoals een leerkracht vertelt:
Vorig jaar was het vaak lastig om [leerlingen] te motiveren om een schrijfopdracht te laten maken. Eén leerling gaf zelfs aan: Ik doe dit niet, want mijn werk ziet er niet mooi uit. Dan breekt mijn hart als leerkracht. Toen ze op het digibord aan het werk waren, zag hun werk er wel leuk uit. Ze waren er ook trots op. En ze waren uiteindelijk ook gemotiveerd om meer te gaan oefenen.
Villa Nova gebruikt naast Schrijfdans inmiddels ook andere taalmethodes in combinatie met het digibord. Voordat ze het gebruik van digiborden en software verder uitbreidt, wil de school eerst zien of na een paar jaar niet de nieuwigheid er af gaat en zo de motivatie toch vermindert. Als het een succes blijft, dan zal er ook een bord aangeschaft worden voor groep 1.
Technische problemen
Om Schrijfdans met een digibord te gebruiken, moeten alle hard- en software naar behoren werken. De computer had problemen, waardoor aanvankelijk enkele leerlingen in een andere ruimte met het digibord moesten werken en de leerkracht weinig zicht had op de vooruitgang en motivatie van de leerlingen. Daarnaast had ook het digibord de nodige softwareproblemen, zo werden de bewegingen van de leerlingen vertraagd weergegeven. Deze problemen werden vlot door de leverancier opgelost.
Tips om goed voorbereid met het digibord aan de slag te gaan
Tessa van Zadelhoff, redacteur van Digiborden.kennisnet.nl, heeft de volgende tips voor je als je goed voorbereid met het digibord aan de slag wilt gaan:
• Zorg, voordat je met het schrijven op het digibord begint, dat je bord goed gekalibreerd is. Hoe dat moet is bij ieder bord anders, raadpleeg hiervoor eventueel (online) de handleiding. Een bord wat niet goed gekalibreerd is geeft een lijn die niet gelijk is aan de beweging die de pen of de vinger over het bord maakt.
• Probeer eerst zelf uit hoe de software werkt om problemen tijdens de les te voorkomen of snel op te kunnen lossen.
• Op de Digibordensite van Kennisnet zijn links te vinden naar artikelen en programmas die bruikbaar zijn bij het schrijfonderwijs via een digibord: http://po.digiborden.kennisnet.nl/lesmateriaal/vakgebieden/schrijven
• Met deze Engelstalige tool kun je de woorden die je op het digibord schrijft nog eens terugkijken. Handig om te zien of de juiste schrijftechniek gehanteerd wordt! http://www.kenttrustweb.org.uk/kentict/content/games/writingRepeater_v6_withloop.swf
Meer informatie
• Download dit EXPO2-onderzoek: Dansen met de vingers op een digibord (PDF)
• Wat is Schrijfdans?
• Leraar24-filmpje van hoe Schrijfdans wordt gebruikt in het Speciaal Onderwijs
• Digiborden.kennisnet.nl dé website over digiborden
Andere relevante links
• Leren schrijven op een touchscreen (Leraar24)
Meer onderzoek
• Digitale schoolborden in het basisonderwijs (Kennisnet Onderzoeksreeks)
• De meerwaarde van het digitale schoolbord (Kennisnet Onderzoeksreeks)
Er zijn bij dit artikel nog geen reacties geplaatst