Transparantie, maar geen ranglijstjes met Citoscores

Staatsecretaris Dekker (Onderwijs, VVD) gaat de gemiddelde toetsscores van de basisscholen in de afgelopen drie jaar openbaar maken. Het gaat niet alleen om de gegevens van de Cito Eindtoets, maar van alle toetsen. De bewindsman honoreert een verzoek op grond van Wet openbaar van bestuur (WOB).De Besturenraad is voor transparantie, maar waarschuwt voor ranglijstjes.

Staatsecretaris Dekker (Onderwijs, VVD) gaat de gemiddelde toetsscores van de basisscholen in de afgelopen drie jaar openbaar maken. Het gaat niet alleen om de gegevens van de Cito Eindtoets, maar van alle toetsen. De bewindsman honoreert een verzoek op grond van Wet openbaar van bestuur (WOB). De Besturenraad is voor transparantie, maar waarschuwt voor ranglijstjes.

Het besluit is bekendgemaakt in een brief die is gestuurd aan alle tweeduizend schoolbesturen in het primair onderwijs. RTL Nieuws heeft de gegevens opgevraagd. Dekker legt uit dat de toetsgegevens in handen zijn van de Inspectie van het Onderwijs, en daarmee vallen ze onder de reikwijdte van de Wet openbaarheid van bestuur. Hij geeft aan voorstander te zijn van transparantie als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. Initiatieven als Vensters voor Verantwoording in het voortgezet onderwijs, en over enige tijd ook in het primair onderwijs, juicht hij toe.

RTL Nieuws krijgt overigens niet de beschikking over álle gevraagde gegevens. Vanwege de privacy van leerlingen wordt van elke basisschool de volgende informatie verstrekt: de gehanteerde eindtoets, het aantal leerlingen in groep 8 dat deelnam aan de toets, en de gemiddelde score op de eindtoets. Volledigheidshalve zal daarbij ook, indien voor de school van toepassing, de door de inspectie ‘herberekende score’ wordentoegevoegd.

Strategisch gedrag
De eindtoets heeft een belangrijke functie in de pedagogische relatie tussen leerkracht en kind. Het is een hulpmiddel voor de leerkracht bij het bepalen van het advies voor de middelbare school. Veel scholen maken de gemiddelde score van de Cito-toets al openbaar. Het is goed om transparant te zijn en daarbij een visie en een verhaal te hebben, ongeacht de hoogte van de score. De gemiddelde score van de eindtoets is echter geen samenvatting van de kwaliteit van de school. Het maken van één landelijke opsomming met de scores draagt bij aan een ranglijstjescultuur en leidt tot strategisch gedrag van scholen.

Een vraag die in de brief van de staatssecretaris niet aan de orde komt is of de informatie wel onder de reikwijdte van de WOB vallen, omdat de schoolbesturen eigenaar zijn van de gegevens. De besturen hebben immers een overeenkomst met Cito (of een andere toetsaanbieder). Deze gegevens zijn weliswaar aan de inspectie beschikbaar gesteld in het kader van de verantwoording, maar niet met de bedoeling dat ze ook aan derden verstrekt zouden worden.

De PO-Raad heeft laten weten dat ze de komende dagen op basis van juridisch advies en in samenspraak met de leden onderzoekt of er sprake is van onevenredige benadeling van scholen door de openbaarmaking van de gegevens.

Bezwaar maken
De schoolbesturen kunnen op grond van de WOB nog wel bezwaar maken tegen het besluit tot openbaarmaking. Dat moet binnen veertien dagen gebeuren. In een brief aan alle tweeduizend schoolbesturen schrijft de bewindsman dat ze belanghebbende zijn en daarom wellicht gegronde redenen hebben om publicatie tegen te houden. Dekker zelf meent dat er geen argumenten zijn om het verzoek van RTL af te wijzen. Als de beschikking van de staatssecretaris stand houdt dan worden de gegevens ook gepubliceerd op de site van de rijksoverheid.