Klassenboek in ere hersteld maar wel digitaal

Wij hadden er vroeger nog een: een klassenboek. In dat boek - zo was de bedoeling - hielden de docenten bij wie afwezig waren in hun les, en het huiswerk werd erin genoteerd. De klassevoorzitter had tot taak dat klassenboek mee te nemen van lokaal naar lokaal. Aan het einde van het jaar werd hij/zij voor die klus beloond: het klassenboek werd hun persoonlijk eigendom.

Klassenboeken zijn verleden tijd: absenten bijhouden gebeurt vaak digitaal en ook het huiswerk wordt digitaal in ELO's vastgelegd. Toch jammer, want een klassenboek was meer dan dat. Soms waren die boeken erg leuk om nog eens door te kijken: er waren
docenten die er net iets meer in schreven dan de verplichte teksten, en
het gaf een leuk beeld van een schooljaar. In feite net zoiets als je
agenda: na een jaar lang daarin allerlei informatie over school maar
vooral over jezelf en je omgeving te hebben opgeschreven, was dat vaak
een dierbaar boekwerk geworden.

Daarom, nu iedereen agenda's koopt voor het volgende jaar, de tip om het klassenboek in ere te herstellen. Niet op papier, maar digitaal zodat niet alleen de klassevertegenwoordiger maar iedereen in de klas erover kan beschikken. En niet een klassenboek om vast te leggen wie afwezig was en wat je moet doen, maar een klassenboek waarin je de geschiedenis van de klas vastlegt. Een klassenboek waarin je ouders op de hoogte houdt van wat er gebeurt,waarin je leerlingen die niet in de les kunnen zijn (bijvoorbeeld omdat ze ziek zijn) vertelt over wat er is gebeurd op school. Een klassenboek om leuke momenten vast te leggen, met foto's van de leerlingen en van wat ze hebben gemaakt, met hun uitspraken en hun vragen. Met zaken die ze moeilijk vonden om te leren maar toch onder de knie kregen en met dingen die ze leuk vonden om te doen.

Het is niet moeilijk om zo'n klassenboek te maken. Je maakt een blog aan en laat elke dag een leerling een stukje schrijven in het blog. Je kan natuurlijk ook wekelijks iets laten schrijven of leerlingen in groepjes een stukje online laten zetten. Na een jaar maak je van dat blog een boek, bijvoorbeeld met de (gratis) open source software Anthologize (voor blogs gemaakt met Wordpress) of Blogbooker (voor Blogger, Wordpress en Livebinder).

Je kunt je boek digitaal houden, maar ik denk dat veel ouders (en - als ze wat ouder zijn - ook de leerlingen zelf) het leuk vinden om (de leukste posts uit) het boek uitgeprint mee te krijgen aan het einde van het jaar. Daarvoor kan je o.a. terecht bij Blurb. Maar daar hangt natuurlijk (fiks) een prijskaartje aan. Zelf het boek uit (laten) printen is waarschijnlijk een meer haalbare optie.

Het maken van zo'n klassenboek levert je in je onderwijs veel op. Het is een goed middel om met de leerlingen te reflecteren op wie ze zijn in de klas, wat ze doen, hoe ze leren, wat ze bereikt hebben en waar ze naar toe willen. Je kan het klassenboek gebruiken voor een taalles: hoe bouw je een tekst op, hoe zorg je voor een foutloze tekst? Het zoeken naar beeldmateriaal kan aanleiding zijn voor een gesprek over auteursrecht en bronvermelding. En aan het einde van het jaar kan je de leerlingen laten berekenen wat het kost om het boek in druk uit te brengen of om het te printen.

Voor de school is het klassenboek een prachtig communicatiemiddel naar de ouders. Bespreek wel tevoren met ze wie toegang hebben tot het blog en waarom het nodig is om daarover afspraken te maken. Als het blog immers voor iedereen zichtbaar is (dus zonder wachtwoord), dan zal je veel terughoudender moeten zijn met het noemen van namen en het plaatsen van foto's. Een goed onderwerp dus voor een ouderavond op school!

Het klassenboek dat je aan het einde van het jaar meegeeft, digitaal of op papier, is voor ouders en leerlingen een waardevol document. En voor jou als leerkracht is het natuurlijk ook leuk om in de zomervakantie (of lang daarna) nog eens herinneringen terug te halen!